Yaşamsal faaliyetlerin eksikliği, insan oğlunun gururuna dokunan en büyük etkenlerden biridir. Bu etkenlerden biri de bilişim erişilebilirliğidir. Erişilebilirlik çalışmaları gerçekleştirmeden önce; ilgili firma ve kurumlar, erişilebilirlik kavramının ne anlama geldiğini, neyi ve nasıl istediğini hedefleyerek ilgili hedefe ulaşmayı kendilerine bir borç edinmelidir.
Erişilebilirlik Nedir?
Erişilebilirlik, temel olarak insanlar arası fiziksel ve sağlamsal ayrım yapmadan, engelli, yaşlı, çocuk ve yetişkinlerin eşit şartlarda verilen hizmete erişimi adını taşır. Bu erişimler bilişimdeyse işlemler biraz daha değişiklik gösterir.
Erişilebilirlik Örnekleri
Görme engelli kullanıcılar, firma veya kurumsal programları ve web sitelerini ekran okuyucu adı verilen programlarla kullanırlar. Bu programlar kişiye ekranı sesli okur ve devlet kurumu başta olmak üzere birçok işlemi bilgisayar üzerinde herkes gibi gerçekleştirir. Tabii gerekli önlemler alındıysa.
Renk körü olan kişiler ise kontrast adı verdiğimiz büyütme teorileriyle web sitelerini ve uygulamaları kullanırlar.
- İşitme engelliler ise titreşim veya hafif sesli komut adı verilen sistemlerle hareket ederler.
Erişilebilirlik Tarihi
Erişilebilirlik kavramı 1970'lerin başında gelişmeye başladı. Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere çeşitli topluluklar üst düzey yasalar çıkartarak bu kavrama resmiyet kazandırdı. 1980'lerde daha fazla yol alındı ve özellikle web erişilebilirliği noktasında Avrupa standartları geliştirildi. 1990'lı yıllarda internetin gelişimiyle test süreci başladı ve 2000'lerde görme engelliler başta olmak üzere bilgisayar teorisine odaklanıldı.
Bilişimde Erişilebilirlik Nasıl Oluşur?
Web erişilebilirliğinde ve bilişimde bu süreç; ilgili grafiklere, linklere, form elemanları ve butonlara etiket, yani isim vermeyle başlatılır. Örneğin, bir kurumsal sitede üyelik formunda "Lütfen aşağıdaki grafikteki kodu güvenliği tamamlamak için doldurunuz" uyarısıyla karşılaşırsak, bu bir erişilebilirsizliktir.
Butonlarda da kullanıcıya giriş dümesi sunulur. Eğer o dümeye isim verip sade bırakırsak, kullanıcı siteye veya uygulamaya giriş yapamaz ve bu da erişilebilirsizlik adını alır. İletişim formu örneğinde, kişi veya kurumların bize ulaşmasını istersek forma mutlaka metin kutularına isim vermeliyiz: isim, soyisim, e-posta, mesaj ve sonrasında gönder butonu gibi.
Sonuç
Bilişimde erişilebilirlik, engelli bireylerin dijital dünyaya dahil olabilmeleri için çok önemlidir. Bu sayede engelli bireyler de toplumda daha aktif bir rol alabilirler.
Eşit ve Engelsiz Bir Teknolojiye Erişmek Dileğiyle.